ヨハン・ブルカルトの日記

著者: ヨハン・ブルカルト
執筆: １４８３年～１５０６年

概要

　『ヨハン・ブルカルトの日記』は、ヨハン・ブルカルトが書いた日記。

１４９５年３月

　3. "El Papa ha donà a Geronimo Zorzi kavalier ambassador della Signoria , la rosa d'oro , che za quattro anni fa donò al re Carlo di Franza , et è sta la quarta domenica di quaresima : questa rosa el Papa apparado da messa la porta in man in giesia ; e tornando da giesia al Palazzo , la porta anche in man in vista del popolo". MALIPIERO , Annali Veneti , in Arch . stor . ital . , VII , 1 , 334 ; SANUTO , Spediz . Carlo VIII , p . 279 che pubblica il breve del papa al Senato veneto e la risposta del Senato al papa . L'artefice di questa rosa d'oro era stato Angelino di Domenico da Sutri , e il pagamento gli fu effettuato il 24 aprile 1495. "Flor. auri d. c. 267 per mandatum factum die v praesentis Angelino aurifabro pro valore rosae quae ponderavit duas libras auri et uno zaffiro qui constitit duc. xx et manifactura ac diminutione ratione fundationis (sic pour fusionis) seu conflationis. conflationis", ( ARCH . VAT . , Intr . et Exit vol . 527 , 1494-1495 , fol . 182 v ) .

　4 Cf. p . 570 , nota 1 .

１４９６年５月２０日（金）

　Feria sexta, 20 maii, circa horam vigesimam unam, intraverunt Urbem per portam Lateranensem DD. Goffredus Borgia de Aragonia, princeps Squillaci et comes Cariate, SS. D. N. Alexandri pape VI filius, in decimo quarto vel circa etatis sue constitutus, et Domina Sancia de Aragona, ejus uxor, cum sex vel circa aliis mulieribus pedissequis, quibus venerunt obviam capitaneus squadronum cum gentibus suis armatis numéro ce vel circa, et familie omnium cardinalium, et prelati Pape. Fuerunt enim hoc mane per cursores SS. D. N. pape rogati ad instantiam et ex parte cardinalis Valentini singuli cardinales quod dignarentur capellanos et scutiferos suos obviam mittere prefato D. Goffredo fratri suo, Urbem intranti: quod et fecerunt omnes extra portam predictam, extra quam venit obviam eisdem D. Lucretia Sfortia, etiam SS. D. N. pape filia, uxor illustrissimi D. Johannis Sfortie, Pisauri domini, soror D. Goffredi intrantiscum duodecim aliis vel circa mulieribus, ante habens duos pagios, duos mantellos déférentes, insidentes duobus equis. quorum unus coopertam de broccato aureo pulcherrimo, alius coopertam de velluto cremesino habebat, que D. Goffredum de Aragonia fratrem suum et ejus uxorem affectuose recepit.
　Vénérant enim obviam eisdem D. Garzias Lasso, miles, orator régis et regine Hispaniarum, orator régis Neapolitani, D. Philibertus Naturelli, orator. régis Romanorum, duo oratores dominii Venetorum et orator ducis Mediolani, R. D. Joannes arebiepiscopus Ragusinus, alias Urbis gubernator, cum tribus conservatoribus cancellariis , capitibus regionum et aliis officiabbus, ac multis civibus Romanis, quos secutus est senator cum familia sua; qui omnes venerunt obviam predictis cum maxima pompa ante ecclesiam Lateranensem et ejus portam principalem. Descenderunt ex equis D. Goffredus, uxor sua, Lucretia soror, cum tribus vel quatuor aliis muberibus, ceteris omnibus in equis permanentibus, et intraverunt ecclesiam predictam quam exiverunt per aliam portam prope altare majus ubi ascenderunt equos et venerunt ad palatium apostolicum apud s. Petrum hoc ordine: precesserunt xxviii salme bonorum dicti D. Goffredi non cooperte, armis ejusdem ornate, quas sequebantur familie cardinalium, armigeri et alii sine ordine officiales romani, scutiferi Pape et familia intrantis, pedites multi, tubicines et omnes custodie palatii Pape; et post eum D. Nicolaus Michael, orator Venetorum a dextris et D. Stephanus Taberna, orator ducis Mediolani a sinistris, medii inter duos conservatores Urbis quos sequebantur D. Coronatus de Planca, primus conservator camere Urbis et D. Georgius, primus orator dominii Venetorum a sinistris, médium inter se habentes senatorem Urbis, sex servientes armorum, nos clericos ceremoniarum. D. Goffredus médius inter arcbiepiscopum Ragusinum, gubernatorem Urbis a dextris, et D. Phibbertum, oratorem régis Romanorum a sinistris: hos sequebantur Sancia in equo cooperto de sela nigra listata a dextris et Lucretia, filia Pape, in mula cooperta de seta nigra a sinistris, média inter D. Hieronymum Sperandeo, oratorem régis Neapolitani a dextris, et D. Garziam, oratorem régis et regine Hispaniarum a sinistris, quos sequebantur omnes alie mulieres, très et quatuor ac duo simul, sicut volebant, sine ordine. Post omnes mulieres, cubicularius Pape, tum alii togati bini et bini: equitavimus hoc ordine juxta Coliseum et s. Marcum prope domum de Maximis ad campum Flore, inde via recta usque ad domum s. Clementis cardinalis, ubi transversavimus ad palatium Pape, qui stans in secunda caméra per fenestram unius portelle semiclause vidit nos venientes. Cum essemus intra palatium, Papa intravit ad aulam pontificum in sedem eminentem ibidem in medio apud murum ad sinistram intrantis sibi paratam cum pallio viridi in figuris Salvatoris et s. Thome digitos in latus suum mittentis postergali, et alio simili supra sedem extenso, sedens, undecim cardinalibus in eorum cappis circumstantibus, videlicet: s. Praxedis, Montis Regalis, Alexandrino, s. Crucis, Segobricensi, Agrigentino et Perusino a dextris, et vicecancellario, s. Severini, Valentino et Farnesio, a sinistris. Intravimus ad aulam predictam per très aulas ordinarias, caméras paramenti papagalli et sequentes. Ante scabellum pedum Pape erat paratum scabellum super quo positus erat cussinus de broccato et ante illud quatuor cussini majores de velluto cremesino in terram, in modum crucis. D. Goffredus, facta Pape reverentia solita, osculatus est pedem et manum Pape, et Papa recepit caput dicti D. GofTredi inter ambas manus suas, et caput sibi inclinavit, sed non est deosculatus. Secuta est Sancia uxor, que similiter pedem et manum Pape est osculata. et simili modo ejus caput inter manus suas recepit. Item fecit Lucretia filia, que pari modo a Papa est recepta. Deinde D. Goffredus singulos cardinales accessit, incipiendo a s. Praxedis et singulorum manus deosculatus est, et singuli ipsum ad oris osculum receperunt. Secuta est ipsum Sancia que similiter manum cardinalium deosculata est, et cardinales ejus caput in manus recipientes eam quasi deosculabantur, filia Pape intérim coram eo stante. His factis, D. Goffredus stetit inter cardinales s. Severini et Valentinum, fratrem suum; et Lucretia sedit super cussinum in terra a sinistris pontiticis et Sancia super aliud cussinum in terra a sinistris pontificis, et mulieres alie omnes, vel quasi existentes in societate predictarum, venerunt ad osculum pedis Pape. Habita etiam sunt plura verba inter Papam et Sanciam et Lucretiam ejus filiam jocosa et risoria.
　His peractis, recesserunt D. Goffredus Sancia et Lucretia, et alii omnes, Papa in dicta aula relicto, et eo ordine quo venimus equitavimus usque ad domum olim cardinalis Aleriensis pro hospitio et receptione D. Goffredi et Sancie predictorum ; qui, peractis ex more ante ostium comitantibus gratiis, iidem D. Goffredus et Sancia et Lucretia intraverunt et fuerunt in ea a multis mulieribus Romanis ibidem expectantibus recepte.
　Ordo receptionis et aliorum predictorum fuit D. Bernardino, socio meo, id mihi referente, per Papam datus, qui etiam mihi dixit Papam sibi retulisse oratores Venetos consentiisse quod primus eorum iret a sinistris primi conservatoris camere Urbis, secundus médius inter alios duos conservatores: an autem id hodie taiitum, vel autem deinceps perpetuo sit observandum mihi dixit se nescire.

１４９７年１０月２９日（日）

　Dominica, 29 octobris, circa horam decjmam quartam, fulgur sive tronitruum unico iclu combussit turrim superiorem et principalem castri s. Angeli, pulveribus in ea existentibus pro munitione dicti castri causantibus, et totam superiorem partem ipsius turris cum menibus et angelo grossissimo marmoreo totaliter hinc inde admagnam distantiam projecit, partem ad domum Rmi. D. cardinalis s. Angeli, juxta ecclesiam s. Celsi positam et ad domum mercatorum de Spanocchiis : vulnerati sunt et lesi circiter quindecim persone ex custodibus dicti castri ex ipso tonitru, nuUus autem mortuus (1).

　 1. Malipiero rapporte cet accident : « La sagitta ha dà in Caslel Santo Anzolo e ha cusumà tutte le munizion e gran parte della merladura ». et il ajoute : « Tal che l'è seguido gran portenti in tempo de Papa Alessandro : 'havè la sagitta in la so anticamera; l'ha habù l'inondation del Tevere; ghe è stà amazzà so fio a quel modo; e addesso l'ha habù in castello tanta ruina. » Annali Veneli, p. 497.

１４９７年１２月２５日（月）

Anno a nativitate Domini MCCCCLXXXXVIII die lune, 25 mensis decembris , festo nativitatis D. salvatoris nostri, SS . D. noster, paratus more solito , descendit ad basilicam s . Petri ubi celebravit missam solemnem : Rmus. D. cardinalis Neapolitanus fuit assistens , Rmus . D. cardinalis Senensis dixit evangelium latinum, D. Vasinus Gambara epistolam latinam , R. in Christo P. D. Georgius Alexander, episcopus Arcadiensis , evangelium grecum, D. Demetrius epistolam grecam. Primam aquam dedit manibus Pape D. Hieronymus Donatus , orator dominii Venetorum, secundam D. Sperandeo, orator regis Romanorum, tertiam senator Urbis , quartam illustrissimus D. Boguslaus , dux Stetinensis , qui habuit locum ut supra decretum , videlicet post Rmum. D. cardinalem Borgiam, in scamno diaconorum cardinalium . Rmus. cardinalis Senensis publicavit indulgentias, finita missa, per Papam concessas : alia observata sunt more solito . Publicata plenaria indulgentia et evangelio s . Johannis per Papam lecto, Papa ascendit ad solium ubi cum mitra sedens donavit ensem quem hodie , antequam cameram papagalli exiret , publice benedixit sub verbis in ceremoniali ad hoc ordinatis illustrissimo D. duci Stetinensi supra dicto, coram se genuflexo , cujus nomine volui Sanctitati sue post ipsum sibi datum ensem, paucis verbis ad hoc aptis per me conceptis gratias agere ; sed Papa asserens id consuetum non esse, negavit me audiri existimo ne haberet ex tempore respondere . Dux ensem cum capello habito consignavit uni ex suis nobilibus qui ipsum continuo ante ducem portavit, et descendit ipse dux cum ense ad planum capelle : ascendit autem ad solium Pape D. Benedictus de Senis , professus ordinis montis Oliveti , frater germanus Petri Francisci magistri Johannis Senensis factoris et negotiorum gestoris DD. Alexandri et Julii de Spanocchis , fratrum depositariorum SS . D. N. pape, quem pridie Sanctitas sua , hospitali s . Spiritus in Saxia de Urbe , per obitum quondam Gratiani de Villanova, preceptore carenti, prefecit in preceptorem , quem eadem Sanctitas exuit habitu dicti ordinis montis Oliveti , et capellum nigrum, prout et protonotarii solent, capiti suo imposuit et vestes duas albas et scapulare quibus Papa dictum preceptorem exuit : recepimus ego et socius meus res ex consuetudine nobis obvenientes. Descendit deinde Pontifex et , facta oratione ante altare , accepto regno, venit ad navem veronice ubi vidit ferrum lancee et vultum Domini : quibus ostensis, licenciavit cardinales et ducem sub porticu s . Petri ; ipse non ascendit ad palatium . Dux Stetinensis , associatus ab oratoribus et alia multitudine , descendit ad scalas basilice predicte ubi equum ascendit et medius inter archiepiscopum Reginensem a dextris et Henricum, ducem Brunswicensem a sinistris , oratorem serenissimi Romanorum regis , precedentibus scutiferis , etc. , et illo nobili qui ensem cum capello immediate ante eum portabat, ipso equitante. Post ducem equitabat D. Philibertus Naturelli , etiam orator serenissimi Romanorum regis , medius inter oratorem Venetorum a sinistris et oratorem regis Neapolitani a dextris . Post illos , prelati palatii , licet male , quia primum locum cum oratoribus predictis habere debuerunt et alii , bini et bini, ducem ipsum ad hospitium suum associarunt, el cum illis dux ex more gratias egisset, recesserunt omnes.

１４９８年１２月２５日（火）

Anno a nativitate D. N. J. C. MCCCCLXXXXIX, die 25 mensis decembris, SS . D. N. circa horam XVI, vel quamprimum, venit ad cameram papagalli , ubi, receptis paramentis, dempta mitra, benedixit ensem et incensavit, more solito , ipsam me tenente , quousque D. Adrianus , clericus camere, superpellicio indueret, qui ipsum deinde ante crucem ad basilicam predictam portavit et reportavit. Finita missa, more solito , Papa antequam exiret cameram secretam , convocatis ad se cardinalibus , decrevit ensem cum pileo mittere Illmo. D. Ludovico XII, Francorum regi christianissimo . Venit deinde ad basilicam processionaliter et ratio consueta, sub thiara sive regno ; et licet predictus D. Adrianus , etiam protonotarius et secretarius apostolicus, habitum pronotoriatus deferret, tamen quia ensem deferre spectabat ad clericos camere , non autem ad protonotarios vel secretarios , nolui quod in habitu clericali camere protonotarii vel secretarii , ut conveniebat , ipsum ensem portaret, prout factum est . Primam aquam manibus Pape dedit orator Florentinorum ; secundam orator Venetorum ; tertiam primus illorum duorum oratorum regis et regine Hispanarum, qui ultimo venerunt ad Urbem ; quartam , Illmus . D. Alphonsus de Aragonia, dux Biseliarum, maritus D. Lucretie ; assistens fuit Rmus. D. cardinalis Ulixbonensis ; evangelium latinum dixit Rmus. D. cardinalis Senensis , epistolam latinam D. Bernardinus Gambara, subdiaconus apostolicus, evangelium grecum R. in Christo P. D. Joseph, episcopus Mutinensis, epistolam grecam D. Demetrius beneficiatus basilice s . Petri . In hac missa omnia observata sunt more consueto ; qua finita et benedictione per SS . D. N. data, Rmus. D. cardinalis Ulixbonensis assistens, publicavit plenarias indulgentias interessentibus per SS . D. N. concessas, latino sermone tantum , ut moris est ; cum SS. D. N. descenderet de altari et sederet in sede sua in qua portatus erat , exposui Sanctitati sue, in presentia D. Bernardini, socii et college mei, quod quondam Antonius Rebioli, socius meus in officio ceremoniarum consuevisset singulis diebus habere panes et ciambellettas ; et propterea in curia supplicavi cum eodem socio meo et pro nobis, Rmo. D. Senensi , S. Georgii et Ascanio cardinalibus , Sanctitati sue , ut dignaretur nobis gratiam facere et hujusmodi panes et ciambellettas singulis diebus nobis mandare. Respondit Sanctitas sua quod super hujusmodi consuetudine informaremus magistrum domus nostre ; et noluit gratiam hujusmodi nobis libere facere. Deo gratias.
　Descendit deinde in sede sua consueta, portatus ad navem Salvatoris , ubi vidit vultum Domini omnibus ostensum ; ferrum autem lancee non fuit ostensum. Ostenso vultu sacro sub porticu basilice predicte, dedit licentiam omnibus cardinalibus in palatio apostolico non residentibus , ascendit palatium ipsum, deposuit in camera papagalli vestes sacras, et fecit prandium et deinde cenam.

１４９９年１２月２５日（水）

　Anno a nativitate Domini MD feliciter inchoante, die mercurii, 25 mensis decembris, festo nativitatis ejusdem Domini, SS. D. noster paratus in camera papagalli, non benedixit ensem cjuia abbas sacrista non habebat librum paratum neque aquam benedictam ; sed, D. Ventura Benassai clerico camere iilum ante crucem more solito portante, Papa venit processionaliter ad basilicam s. Petri quam per mediam portam solitam intravit. Antequam exiret cameram predictam, vocavit ad se conservatores camere predicte Urbis et eis dixit quod, propter contentionem quam cum omnibus principum oratoribus haberent super precedentia, ante eum incederent post cardinales; quod nimis absurdum fuit. Bene tamen hujusmodi conservatores non habuerunt quia socius meus fecit eos portare baldachinum supra Papam, qui regnum seu tiaram portavit. Pervento ad altare majus basilice predicte, dedi ensem cum capello uni ex servitoribus armorum, qui illum in cornu posteriore epistole juxta columnam per totam missam manu tenuit, cum non posset alias ibidem firmiter locari. Finita missa, reaccepit eiim D. Ventura predictus et ad cameram Pape reportavit, quia non fiiit alicui datus. Primam aquam manibus Pape dedit novus orator regis Hispaniarum ; secundam Magnificus D. Humbertus de Bastarnay, miles, baro de Bouchage in Delphinatu; tertiam Illmus. D. Ludovicus de Borbonio, comes de Vendomo ; quartam don Alphonsus de Aragonia, dux Biselliarum. Rmus. D. cardinalis Neapolitanus fuit assistens ; Rmus. D. Senensis dixit evangelium latinum ; D. Vasinus Gambara, epistolam latinam; R. P. D. Alexius Gallipolitanus, evangelium grecum et D. Demetrius beneficiatus basilice s. Petri, epistolam grecam. Papa, postquam venit ad aUare predictum, mandavit ostendi popido Veronicam, ut ecclesiam exiret, quia magna pressura erat in ea. Ostensa est antequam missa inciperetur; et, finita missa iterum est Pape ostensa, ter, ut fieri solet, et ante eam lancea Christi bis. Rmus cardinalis Senensis publicavit plenarias indulgentias per Papam concessas more solito apud altare predictum omnibus iUic existentibus, licet, me supplicante, Pape indulgentiam hujusmodi tam ibi quam in Urbe existentibus concesserit ; sed noluit concedere jubileum, nescio causam, cum idem videatur esse jubileum et indulgentia plenaria. Visa Veronica, Papa noluit exire per portam auream, sed per mediam solitam exivit, et licenciatis sub porticu cardinalibus, rediit ad palatium.

１４９９年１２月２６日（木）

　Feria quinta, 26 decembris, festo s. Stephani protomartyris, Rmus. D. cardinahs s. Praxedis celebravit missam publicam in capella majore palath, Papa presente. Sermonem- fecit quidam frater ordinis predicatorum, socius generahs ejusdem ordinis. Pinitamissa, dixiSS. D. nostro cubicularios et scutiferos preter bonum ordinem incedere ; inter Sanctitatem et cardinales neminem debere esse medium ; ubi predicti cubicularu et scutiferi ac muhi alii irent cum magna confusione, custodes ahquos corporis et persone sue posse ire hinc et abhinc juxta sedem suam ; scutiferos et cubicularios precedere debere acolytos clericos, camere auditores ; et ceteros ante crucem Sanctitatem immediate sequi debere ; aliquod dictum Sanctitas sua commisit D. Bernardino socio meo, quod diceret cubiculariis et scutiferis predictis quod deinceps incederent in loco suo ante crucem ; aha omnia acta sunt more solito.

１５００年２月２６日（水）

　Feria quarta , 26 dicti mensis februarii , intimatum fuit de mandato SS . D. nostri omnibus cardinalibus quod dicta die , hora nona decima , mitterent familias suas extra portam b . Marie de Populo obviam Illustrissimo duci Valentino venienti et omnibus oratoribus , conservatoribus et officialibus Urbis et romane curie abbreviatoribus , scriptoribus , etc. , quod personaliter irent obviam eidem . Die veneris proxime preterita , 21 hujus , cardinalis Ursinus ivit obviam duci predicto usque ad civitatem Castellanam , et die sabbati 22 , cardinalis de Farnesio ivit obviam eidem usque ad eumdem locum hoc mane , Rmus . Capuanus et cum eo socius meus venerunt obviam predicto duci extra pontem Milvium ad tria vel quatuor milliaria . Omnes oratores equitaverunt etiam extra eumdem pontem usque ad prata , ibidem ducem expectantes . Pulsata hora decima nona , Rmus . cardinalis s . Praxedis recessit de palatio et equitavit ante domum cardinalis Ursini , qui ibidem in mula expectavit eum in via ; equitaverunt simul ad ecclesiam beate Marie de Populo , ubi expectaverunt ducem qui intravit portam inter vigesimam secundam et vigesimam tertiam horam , receptus ab omnibus oratoribus , familiis el officialibus cardinalis predicti . Intelligentes ducem appropinquare porte , ascenderunt mulas et expectaverunt eum ante portam in loco consueto , ubi detectis capitibus receperunt ducem , detecto capite , eis gratias agentem ; qui equitavit medius inter dictos cardinales usque ad palatium , via recta , usque ad ecclesiam beate Marie , in Via Lata , Minervam , domum de Maximis . Campum Flore , inde recta via ad palatium . Precesserunt centum salme ducis ordinatim , nigris coopertis novis cooperte , et alie circiter quinquaginta sine ordine . Ego non potui ordinare familias , quia erant pedites ducis circiter mille , quini et quini incedentes suo ordine , Suicenses et Guascones , sub quinque vexillis armorum ducis , qui non curaverunt ordinem nostrum . Venerunt etiam obviam duci pedites Pape , lanzichinechi , cum vexillo s . Andree ; et alio voluerunt Suicenses quod lanzichenechi deponerent hujusmodi sua vexilla , quod illi facere omnino recusaverunt , ex quo orta est inter eos magna contentio quam dux sedavit de facili . Precesserunt Suicenses et Guascones cum suis vexillis ; quos secuti sunt lanzichenechi cum suis , deinde nobiles ducis circiter quinquaginta . Dux habuit circa se centum stafferios , singuli singulos roncones novos deferentes ; et diploides de velluto nigro et caligas panni nigri . Dux etiam erat indutus veste velluti nigri usque ad genua , collanam habens satis simplicem . Habuit multos tibicines cum armis suis et duos heraldos suos , et unum regis Francie , qui volebat omnino ire post servientes armorum : conquestus fuit duci qui mandavit ei quod iret ante eos , quod fecit male libenter . Tibicines et alii sonatores non sonaverunt , duce hoc mandante . Post eos equitaverunt dux Biselliarum , a dextris , et princeps Squillaci , filius Pape , a sinistris ; quos secutus est dux medius inter cardinales predictos ; post eos archiepiscopus Ragusinus a dextris et episcopus Trecorensis , orator regis Francie a sinistris ; episcopus Zamorensis a dextris et orator regis Hispaniarum a sinistris ; successive alii codem ordine ; duo oratores regis Navarre contenderunt cum oratoribus regis Neapolitani et regis Anglie qui se illis animose opposuerunt . Victi tamen illi duo regis Navarre cesserunt et recesserunt . Interfuerunt etiam oratores Veneti , Florentini , Sabaudienses et alii . Secuti fuerunt gentes in tanto tumultu quod prelati non potuerunt habere loca sua ; propterea major pars eorum recessit . In comitiva ducis erat archiepiscopus Arelatensis et quidam alius episcopus . Volebat socius meus quod darem locum archiepiscopo Arelatensi inter prelatos palatii supra oratores , quod non conveniebat : propterea id facere nolui et equitavi ad locum meum ante ducem , onus socio dimittens , qui tandem ordinavit nescio quid ; nec curavi intelligere quem locum archiepiscopo predicto dederit . Debebat autem esse primus inter alios prelatos , post palatinos , et bene . Papa stetit super lodiam in camera super portam palatii , et cum eo cardinales Montis Regalis , Alexandrinus , Capuanus , Cesarinus et Farnesius . Postquam dux venit ad cameram paramenti , Papa accessit ad cameram Papagalli ; apportari fecit quinque cussinos de broccato auri , unum poni ad sedem eminentem in quo sedit , unum sub pedibus suis et tria alia in terram per ordinem in transversum ante scabellum pedum suorum ; Montis Regalis , Alexandrinus et Capuanus steterunt a dextris ejus ; Cesarinus et Farnesius a sinistris . Apertum est ostium papagalli et intraverunt omnes nobiles duces et post eos , inter cardinales , dux qui genuflexus ante Pontificem fecit brevem orationem ad ipsum in vulgari hispanico , agens Pape gratias quod sibi absenti dignatus est facere tantam , nescio quam . Papa respondit ei in eodem vulgari , ideo non intellexi ; tum dux osculatus est pedes ambos Pape , manum dexteram et receptus est a Papa ad osculum oris ; et , post ducem , nobiles qui volebant osculati sunt pedes ( 1 ) .

　 1. « Il papa non dava audientia per l'alegreza di la venuta dil fiol , et lacrymavit et risit a uno trato . » Sanuto , t . III , col . 141. ( D'après la relation de Capello , Relaz . degli ambasciatori veneti , 2a série , t . III )

Castrum s . Angeli fuit ornatissimum super turrim inferiorem rotundam ; versus pontem s . Angeli erecta erant duo vexilla , in plano superiore , tibicines quatuor vel quinque ; vexilla omnia cum armis Pape ; et super muros , intra menia , super pontem , stabant tres homines a capite ad pedes armati , alibardas in manibus tenentes ; super muro turris rotunde erant numero viginti quinque , et totidem super muro ubi sonant tibicines . Super turrim autem principalem et per murum`superiorem castri , versus pontem et versus palatium , inter singula menia , fuerunt singuli viri ut supra armati , cum armis in manibus . Emissi ducenti vel ultra sclopeti magnum sonum facientes ordinatissime , primo de turri sita in horto castri , deinde de turri rotunda sita versus pontem , de qua ex furore soni ceciderunt porte fenestrarum et gelosie , successive de turri angulari versus Sanctum Spiritum ; tandem de eadem turri per planum muri versus palatium siti usque ad turrim posteriorem que prata respicit ; ultimo sepius de castro . Non vidi unquam tantum ornatum et triumphum ex hoc castro .

１５００年２月２７日（木）

　Feria quinta carnisprivii , 27 februarii , fuit habitum festum in Agone , pulchre , more suo solito ornatum cum undecim carrucis triumphalibus et victoria Julii Cesaris qui sedit in ultimo carro . Omnes hujusmodi carri ducti fuerunt ad palatium , ex quo redierunt omnes , dempto ultimo Julii Cesaris qui mansit ibi post omnes carrucas . Dux equitavit de palatio ad Agonem in quo servate sunt festivitates ( 1 )

　 1. Telle est la leçon des mss . 5161 , 5162. Les autres mss . donnent : fatuitates .

Romanorum , more solito .

１５００年２月２８日（金）

　Veneris carnisprivii , 28 februarii , cucurrerunt Judei a clavica vicecancellarii ad plateam s . Petri pro pallio suo solito , et eadem die pueri incipientes in burgo usque ad dictam capellam pro suo pallio .

１５００年２月２９日（土）

　Sabbato , tauri ducti ad Capitolium , et dominica , festum in Testaccio ( 2 )

　 2. Les mss . donnent indifféremment la forme latine Testaceo ou le nom italien Testaccio .

ubi evaserunt duo tauri ex ligatis sine ulla lesione , et natarunt ultra Tiberim ad littus Portuense . Cucurrerunt barbari equi , eque primum et tertium ; pallia non fuerunt data ex causa ..

１５００年３月２日（月）

　Die lune , 2 martii , senes cucurrerunt pro pallio suo ad plateam s . Petri et post eos eque .

１５００年１２月２５日（金）

　Anno a nativitate Domini 1501, die veneris 25, mensis decembris, festo nativitatis Salvatoris nostri Jesu Christi, Rmus. D, cardinalis Neapolitanus celebravit missam solemnem in basilica s. Petri, Papa absente (1) :

　 1. « Da Roma di l'Oralor, di 26. Come el Pontifice el di di Nadal, non fo in capelia, o fosse per dubito, per non vi esser el ducha et le sue gente in Roma, e per le diferentie di colonesi e Orssini, et esser spirate la trevie et per esser venuti molti contadini colonesi li in Roma. Et il papa monstro esser amalato, Etiam, fe perche mal volentiera celebra; et disse la messa el cardinal di Napoli, e il vesporo el cardinal Rechanati... » Sanuto, t. III, col. 1247.

interfuerunt RRmi. DD. cardinales Ragusinensis, s. Clementis, Beneventanus, s. Praxedis, Ursinus, Alexandrinus, s. Crucis, Capuanus, Arborensis, Cusenlinus, Salernitanus, Caputaquensis , Mutinensis, Senensis, Cesarinus et Farnesius. Vultus Domini fuit ostensus in principio misse; et, missa finita, cardinales iverunt ad navem Salvatoris, ubi viderunt vultum Domini. Misse hujusmodi interfuit Gaudentius, comes in Meath (2),

　 2. Lecon du 5522,4, f. 173. v. et du 13737. f. 166. v. Meath, comte d'Irlande. Meosth, 11909, f. 77. Mathith, dans le Chigi; en blanc dans Eccard, col. 2126.

qui habuit locum in gradu solii Pape, non fuerunt publicate indulgentie quia Papa nullas concessit, ex eo quod non habuit tempus preascendendi ad palatium et eas a Papa petendi. Non fuit ex hoc ortum scandalum ; neminem enim audivi de hoc conqueri. Alia more solito.

１５０１年４月２６日（月）

　Feria secunda, 26 dicti mensis aprilis, in sero , hora tarda , venerunt ad Urbem nova quod capta esset civitas Faentina per concordiam cum domino Faentino factam ad hoc compulso, quod duo conestabiles sive capitanei gentium suarum proditorie secum agentes noluerunt pro eo pugnam subire ; addictam fuisse libertatem ipsi domino cum bonis suis et non servatam , qui ductus fuit Romam , et in castro s . Angeli detentus, quanquam etatis erat septemdecim annorum vel circiter idem dominus et pulcherrime persone et aspectus.

　La défense de Faenza ľut des plus glorieuses et ne fut souillée par aucune trahison : (Voy . à l'app . n. 11 , la relation du commissaire florentin Aloysio de Stufa à la Seigneurie. ) Ce n'est qu'après avoir épuisé tous les moyens de résistance que la ville se décida à envoyer une députation au camp de César pour lui faire sa soumission, à la condition que la vie et les biens des habitants et de leur Seigneur seraient respectés . Ce traité fut signé le 25 avril , et le lendemain les Anciens juraient fidélité à César Borgia. ( Voy. Alvisi , p . 174 et doc . 29, et à l'app . n° 12 et 13 , les dépêches d’Aloysio de Stufa .) Au mépris de l'article 2 du traité qui accordait au jeune Astorre la liberté d'aller où bon lui semblerait, César l'envoya prisonnier à Rome, où il devait périr misérablement l'année suivante. Voy. Burchard, à la date du jeudi 9 juin 1502.

Circa secundam horam et mediam noctis , et etiam in mane , tracti sunt multi sclopeti in castro s . Angeli . Princeps Squillaci, frater ducis Valentini , et Carolus Ursinus equitaverunt per Urbem per magnam partem noctis , a mulla gente associati cum intorticiis et clamantes Duca , duca , Urso, Urso. Facti sunt multi ignes per Burgum .

１５０１年４月２７日（火）

　Die vero martis sequenti , proclamatum per Urbem quod fierent ubique ignes propter hujusmodi victoriam habitam . In quo sero pulsata est major campana Capitolii ; factus ignis in platea Capitolii; posite candele per fenestras palatiorum senatoris et conservatorum ; facti ignes ante domus cardinalium Montis Regalis, Capuani , Regiensis et multorum Romanorum , et in campo Flore, majores quam in festo apostolorum Petri el Pauli fieri consueverunt.

　Le pape nomma son fils duc de Romagne et lui envoya la rose d'or. « ... La Sanctità del Papa ha mandato al Duca Valentinese il titolo di Duca di Romagnia con la berretta et spada et etiam li ha mandato la rosa di questo anno , quale il Papa non diè questa quarexima, ma riservossela in camera... » Lettre du 17 mai 1501 de Francesco Pepi à la Seigneurie. ( Clas. X, dist . 4 , blza 65 , a c. 176.)

１５０１年１２月２５日（土）

　Anno a nativitate Domini MCII, die sabbati, 25 decembris, festo nativitatis Salvatoris D. N. J. Christi, Sanctitas D. nostri venit processionaliter ad basilicam s. Petri in qua celebravit mis sam solemnem. Cardinalis Neapolitanus fuit assistens; Senensis dixit epistolam latinam et Lucentius de Cosciariis epistolam grecam, si recte memini, D. Alexius, episcopus Gallipolitanus, evangelium grecum. D. Ferdinandus Ponzettus, clericus camere, portavit ensem eundo et redeundo ante acolytos, thuriferario ac ceroferariis ante crucem incedentibus. Primam aquam manibus Pape dedit orator regis Hispaniarum, secundam D. Sigismundus, frater cardinalis Estensis, tertiam D. Ferdinandus, frater ejusdem, quartam dux Valentinus.
　Heri, ante horam vesperorum, SS. D. noster commisit dari locum in primo gradu solii Ferdinando, et in proximo sequenti D. Sigismundo, fratribus cardinalis Estensis et voluit eos incensari et eis dari pacem ante assistentes et alios prelatos ; quod et factum est.
　D. Annibal Bentivolus, Nicolaus de Corrigia et filius suus et plures alii usque ad numerum sex vel circa habuerunt locum usque ad inferiorem gradum solii Pape ante senatorem et conservatores Urbis, de expresso mandato Pape. Dicto evaiigelio, socius meus dedit locum D. Nicolao, episcopo Adrieiisi, qui cum Rmo. D. cardinale Estensi ad Urbem venit inter alios assistentes, de mandato Sanctitatis sue. Finita missa, cardinalis Neapolitanus noluit publicare plenarias indulgentias, sed D. Senensis publicavit eas : alia more solito.

１５０２年１２月２５日（日）

　Anno anativitate Domini MDIII, indictione sexta, die dominica 25 dicti mensis decembris, festo nativitatis salvatoris nostri Jesu Christi, Rmus. D. cardinalis Beneventanus celebravit missam solemnem in basilica principis apostolorum de Urbe, Papa absente : non fuit sermo, alia more solito.
　Post prandium iverunt ad plateam s. Petri triginta mascherati habentes nasos longos et grossos in formam priaporum sive membrorum virilium iu magna quantitate, precedente valisia cardinalari habente scutum cum tribus taxillis, quam sequebantur scutiferi et illos mallerii, post quos equitavit unus in veste longa et capello antiquo cardinalari : etiam maUerii equitabant asinos, et aliqui eorum tam parvos quod pedibus eorum terram tangebant et simul cum asinis ambulabant, illis insidentes. Ascenderunt ad plateolam inter portam palatii et audientiam ubi ostenderunt se Pape qui erat in fenestra supra portam in logia Paulina ; deinde equitaverunt per totam Urbem.

記載日

　２０１５年１月３１日

更新日

　２０２３年９月６日

概要